Ωρολόγια - κασσίτερος · γυαλί

Για χιλιετίες η μέτρηση του χρόνου ήταν συνώνυμη με την κίνηση του ήλιου. Στην αρχαιότητα οι ώρες ήταν κατανεμημένες παροδικά και άνισα: το διάστημα στο φως της ημέρας, απο την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου, και το διάστημα στο σκοτάδι μοιραζόταν απο δώδεκα ώρες εξ' ημισίας που εναλλάσσονταν ανάλογα με τις εποχές. Το απόφθεγμα του Βιργίλιου "Ποιος τολμά να πει ότι ο ήλιος ψεύδεται" άντεξε στους αιώνες μέχρις ότου οι ωρολογοποιοί του Παρισιού να υιοθετήσουν εριστικά το μότο "Το ρολόι δείχνει την πλάνη που κρύβεται στις ηλιακές ώρες", για να ενοχοποιήσουν το μηχανικό ρολόι. Η τεχνητή αλήθεια επικράτησε της φυσικής. Τα ωρολόγια συνεισφέραν στην εμβάθυνση της φιλοσοφίας του χρόνου, αρχικά ως παθητικά όργανα που προσαρμόζονται στη γήινη και ουράνια φαινομενολογία και στις ανθρώπινες απαιτήσεις, και τελικώς ως πηγές ανεξάρτητων δεδομένων. Η ιστορία των ρολογιών έχει να κάνει με την ιστορία των μεθόδων και των διαφόρων οργάνων που επινοήθηκαν για να μετρήσουν το χρόνο όπως μηχανικά, πύρινα, υδραυλικά ρολόγια, κλεψύδρες,αστρολάβοι. Ο λατινικός όρος horologium περιελάμβανε όλους τους μετρητές χρόνου και αυτή η ασάφεια ήταν αιτία σύγχυσης. Αν και εμφανίστηκαν τελευταία, τα μηχανικά ρολόγια κατέκτησαν αμέσως τα πρωτεία που στις μέρες μας μόνο απειλούνται απο τα ηλεκτρικά ρολόγια και απο εκείνα που χρησιμοποιούν εφευρέσεις της ατομικής φυσικής. Έρευνες πάνω στους μετρητές χρόνου καθώς και σε παλαιότερα όργανα με παρόμοιες αναλογίες δεν κατάφεραν να καθορίσουν πού και πότε έγινε η γένεση του μηχανικού ρολογιού. Η θεωρία ότι επρόκειτο για εφεύρεση ανωνύμου δεν ευσταθεί οπότε και δυσκολεύει περισσότερο τον προσδιορισμό τόπου και εποχής. Η πλειοψηφία των ερευνητών πάντως προσανατολίζεται γύρω απο το δεύτερο ή τρίτο τέταρτο του 13ου αιώνα.